การครอบฟัน (Crown)
เป็นวิธีการบูรณะฟันวิธีหนึ่งที่ช่วยเพิ่มความแข็งแรงและเพิ่มประสิทธิภาพการใช้งานของฟันให้กลับมาดีดังเดิม ใช้สำหรับฟันที่ได้รับความเสียหายหรือแตกหักจากการสบฟันหรือตามกาลเวลา ฟันที่มีรูผุขนาดใหญ่ และฟันที่ได้รับการรักษารากฟัน วัสดุที่ใช้ในการครอบฟันทำมาจากเซรามิกซึ่งมีสีใกล้เคียงฟันจึงทำให้แลดูสวยงาม
สำหรับผู้ที่มีฟันร้าวหรือแตกหักเสียหายจนไม่สามารถใช้วิธีอุดฟันได้ การครอบฟันจะช่วยให้ฟันเกาะติดกันได้ดีกว่า และยังช่วยป้องการการแตกหักเพิ่มได้อีกด้วย หากมีการแตกใกล้เส้นประสาท แพทย์จะแนะนำให้ทำการรักษารากฟันก่อนที่จะครอบฟัน หรืออาจต้องถอนฟันออกในกรณีที่ฟันแตกหรือหักจนไม่สามารถคงไว้ได้
สำหรับฟันที่มีรูฟันผุขนาดใหญ่หรือมีการอุดฟันที่มีรูขนาดใหญ่ไว้ก่อนหน้านานแล้ว ซึ่งโครงสร้างของฟันจะอ่อนแอลงตามระยะเวลา และหากมีรูผุเพิ่มขึ้น การอุดฟันแบบปกติอาจไม่สามารถแก้ปัญหาได้ จึงต้องใช้วิธีครอบฟัน
สำหรับฟันที่ผ่านการรักษารากฟันมา ฟันซี่นั้นอาจยังมีความเปราะบางอยู่ ซึ่งอาจทำให้ฟันแตกหักได้ การครอบฟันสามารถช่วยปกป้องฟันได้ หรือในกรณีที่มีการสูญเสียฟัน และเข้ารับการรักษาสะพานฟัน ทันตแพทย์มักแนะนำให้ทำการครอบฟันซี่ที่อยู่ด้านข้างระหว่างการทำสะพานฟันด้วย เพื่อให้สามารถทำหน้าที่เป็นฐานที่แข็งแรงรองรับสะพานฟันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การครอบฟันแบบใช้โลหะล้วน (ทอง)
ข้อดี
- ทองมีความทนทานมากกว่าวัสดุครอบฟันชนิดอื่น เหมาะกับการรักษาฟันกราม ซึ่งต้องรับแรงกดดันจากการบดเคี้ยวมากกว่าฟันบริเวณอื่น
- มีวิธีการผลิตฟันและขั้นตอนในการรักษาที่ง่ายกว่าวัสดุครอบฟันชนิดอื่น
- มีผลดีต่อเนื้อเยื่อและสุขภาพเหงือกมากกว่า
ข้อเสีย
- ไม่สามารถใช้รักษาฟันหน้าได้ เนื่องจากมีสีแตกต่างจากฟัน
การครอบฟันแบบใช้เรซินและเซรามิก
ข้อดี
- มีสีใกล้เคียงกับฟันมากที่สุด และมีหลายเฉดสี สามารถเลือกโทนสีให้ใกล้เคียงได้มากที่สุด
- เหมาะกับการใช้รักษาฟันหน้า
- ไม่มีส่วนผสมของโลหะ ทำให้มีความสวยงามมากกว่า
- สามารถเลือกใช้ครอบฟันแบบเซรามิกล้วน หรือเซรามิกผสมเรซินก็ได้
ข้อเสีย
- อาจต้องกรอฟันในปริมาณมาก จึงมีโอกาสในการติดเชื้อและอักเสบมากกว่าวัสดุครอบฟันชนิดอื่น
การครอบฟันแบบใช้เซรามิกผสมโลหะ
ข้อดี
- ดูเป็นธรรมชาติ เนื่องจากสีเซรามิกใกล้เคียงฟันจริง และมีส่วนผสมของโลหะเพิ่มความแข็งแรง
- แข็งแรง ทนทานมากกว่าแบบเซรามิกล้วน เหมาะกับฟันกราม
ข้อเสีย
- หากมีอาการเหงือกร่น อาจมองเห็นเป็นเส้นสีเข้มบริเวณฟันที่ครอบตรงส่วนที่อยู่ติดกับเหงือกเพราะเป็นโลหะ
ขั้นตอนการรักษา
การทำครอบฟันสามารถแบ่งได้เป็น 2 ขั้นตอน
ขั้นแรกเป็นการทำแบบพิมพ์จำลองเพื่อส่งไปห้องแล็บสำหรับทำฟันที่จะใช้นำมาครอบให้มีขนาดเหมาะสม
- ตรวจสุขภาพฟันและฉีดยาชาบริเวณฟันที่จะกรอก่อนทำสะพานฟัน
- กรอฟันเพื่อเป็นฐานให้แก่ฟันที่จะนำมาครอบฟัน หากฟันที่เป็นฐานมีการอุดไว้ ส่วนที่อุดจะถูกรื้อออก
- พิมพ์ฟันเพื่อทำแบบจำลองส่งไปห้องแล็บทำฟันที่จะนำมาครอบฟัน
- แพทย์จะติดฟันที่นำมาครอบฟันชั่วคราวให้ก่อนในระหว่างการรอผลิตฟันที่จะนำมาครอบจากห้องแล็บ
- หากฟันที่ครอบชั่วคราวหลวมหรือหลุด ให้พยายามใส่กลับเข้าไปที่เดิมด้วยตนเองก่อนนัดทันตแพทย์เพื่อมาแก้ไข หากใส่กลับไม่ได้ให้รีบมาพบแพทย์พร้อมนำครอบฟันชั่วคราวที่หลุดมาด้วย
ขั้นต่อไปเป็นการนัดพบทันตแพทย์เพื่อ
- รื้อฟันที่นำมาครอบฟันแบบชั่วคราวออก
- ติดครอบฟันแบบถาวร ตรวจเช็คและปรับแต่งให้พอดี
อายุการใช้งานของการครอบฟัน
โดยเฉลี่ยแล้วการทำครอบฟันจะสามารถอยู่ได้ประมาณ 5-8 ปี ขึ้นอยู่กับการดูแลรักษาสุขอนามัยช่องปากและสุขนิสัยส่วนบุคคลด้วย ควรหลีกเลี่ยงการกัดฟัน การเคี้ยวก้อนน้ำแข็ง การกัดเล็บ